Uvod – Dijamantni i CBN alati
Dijamantni i CBN alati
Opće informacije
Primjena u mnogim branšama
Primjena alata visokog učinka za obradu površina i rezanje materijala su važan faktor ekonomičnosti
u brojnim procesimarada i branšama.
Alati sa supertvrdim brusnim sredstvima dijamant ili CBN (kubni kristalni bornitrid) za mnoge
materijale i upotrebe predstavlja ekonomičniju alternativu konvencionalnijim alatima.
Svojom visokom tvrdoćom postižu posebno dug vijek trajanja i u brojnim branšama su se
standardizovali kao rješenje problema:
■ Automobilska industrija i dobavljači dijelova
■ Elektroprivreda
■ Konstrukcija strojeva i postrojenja
■ Medicinska tehnika
■ Livnice (sivi i nodularni liv)
■ Industrija prerade keramike
■ Obrada umjetnog materijala (GFK/CFK)
■ Proizvodnja alata i kalupa
■ꢀIndustrija alata
PFERD kvalitet
Dijamantni i CBN brusni alati kompanije PFERD ispunjavaju najviše zahteve u pogledu kvaliteta i
sigurnosti i izrađeni su i označeni u skladu sa evropskim standardom sigurnosti EN 13236.
Pored visokih zahtjeva u pogledu kvaliteta značajnu ulogu takođe igraju zaštita na radu i zaštita
zdravlja, kao i ergonomija.
PFERD-ovo upravljanje kvalitetom je certifikovano prema ISO 9001.
PFERDTOOL-CENTER
Na TOOL-CENTER-u mjestu prodaje PFERD-a možete naći sve važne informacije za odabir
optimalno odgovarajućeg alata.
Ukoliko imate pitanja Vaš specijalizovani prodavac ili PFERD savjetnik za distribucijua će Vam rado
pomoći.
Pakovanja
Pakovanja dijamantnih i CBN alata su usklađena sa zahtjevima industrije. Oni štite alata na najbolji
način od prljavštine i oštećenja. Jedinice pakovanja (VE) pojedinih alata su navedene u tabelama
proizvoda.
Kompleti dijamantnih turpija i dijamantnih radioničkih turpija, kao i limova se isporučuju u praktič-
nim kutijama od umjetnog materijala otpornim na lomljenje. One su optimalne za čuvanje u vozilu
za alate ili na radioničkom stolu.
Posbeno veliki ili teški specijalni proizvodi se isporučuju u robusnim drvenim kutijama koje štite
alat tokom transporta.
Svi alati
i više znanja:
Dijamantni i CBN alati
Brzi put do optimalnog alata
Primjena
Turpije
Materijal
Zadaci obrade
■ Stvrdnuti čelici
■ Tvrdi metal
■ Keramika
Precizne turpije
■ Staklo
■ Ferit
■ Legure na bazi nikla ilititanija
Precizne turpije sa pneumatskim uređajem za
turpijanje
Obrada konkavnih i konveksnih površina
■ Umjetni materijali ojačani vlaknima Skidanje srhova, obaranje i lomljenje ivica
(GFK/CFK)
Brušenje
■ Tvrdi metal
Brušenje rupa, radijusa, kontura, profila i sužavanja
■ Keramika
kao i skidanje srhova i obaranje ivica
■ Staklo
■ Ferit (magnetni materijal)
■ Legure na bazi nikla ili titanija
Unutrašnje obodno brušenje rupa
■ Tvrdi metal
Oštrenje tvrdometalnih alata
■ Stvrdnuti čelični materijali
od tvrdoće od oko 54 HRC
Brušenje rupa, radijusa, kontura, profila i sužavanja
kao i skidanje srhova i obaranje ivica
Unutrašnje obodno brušenje rupa
■ HSS (brzorezni čelik)
Oštrenje HSS alata
■ Umjetni materijali ojačani vlaknima Skidanje srhova, obaranje ivica i opći radovi brušenja
(GFK/CFK)
■ Sivi i nodularni liv
Brušenje mineralizovanih dijelova, zatvorenog pijeska
u prijanjajućeg pijeska
Rezanje
■ Tvrdi metal
■ Keramika
Rezanje
■ Staklo
■ Ferit
■ Legure na bazi nikla ilititanija
■ Umjetni materijali ojačani vlaknima Rezanje i brušenje, porubljivanje, stvaranje izreza i
(GFK/CFK)
rezanje na dužinu ravnih kontura
Pilanje, porubljivanje, pravljenje izreza i rezanje na
dužinu savijenih kontura
■ Sivi i nodularni liv
Rezanje štajgera, srhova lijevanja, razdvajanje kalupa,
ulivnih elemenata, itd.
Dijamantni rezni diskovi za građevinsklu industriju možete pronaći na strani 48.
Dijamantni i CBN alati
Brusna sredstva, materijali, veličine zrna
Veoma tvrda brusna sredstva
Dijamant i CBN čine grupu izuzetno tvrdih
brusnih sredstava.
CBN kubni kristalini bornitrid je drugi po redu
najtvrđi čvrsti materijal. On se sastoji od bora i
dušika u kristalinom rasporedu.
7.000
6.000
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
0
Dijamant je najtvrđi čvrsti materijal u prirodi.
On se sastoji od čistog ugljika u kristalinom
rasporedu. Za brusne alate se dijamanti po
pravilu sintetički proizvode pri vrlo visokim
temperaturama i jakom pritisku. Svojstva
brusnog sredstva se mogu optimizovati u
pogledu kasnije primjene.
Dijamantni i CBN alati su kod obrade
određenih materijala ekonomična alternativa
naspram alata sa konvencionalnim brusnim
sredstvima kao što su korund i silicij-karbid.
Dijamantno i CBN zrno je znatno tvrđe
i njegove ivice rezanja su otporne protiv
tupljenja. Dijamantni i CBN alati stoga imaju
veoma dug vijek trajanja.
Materijali
Dijamant = plava
CBN = crvena
Brusna sredstva dijamant i CBN se koriste kada
se materijali ne mogu obraditi konvencional-
nim brusnim sredstvima kao što su korund i
silicij-karbid. Osim toga za mnoge primjene
predstavljaju ekonomičnije rješenje.
Rotirajući dijamantni alati uslijed svog visokog
hemijskog trošenja nisu pogodni za obradu
čelika. Za takve slučajeve korištenja se koriste
CBN alati. Oba brusna sredstva se optimalno
nadopunjuju. U pregledu koji se nalazi
■ Duroplastični umjetni materijali, posebno
sa ojačanjima od staklenih ili ugljeničnih
vlakana (GFK i CFK)
■ Ferit (magnetni materijal)
■ Staklo
■ Grafit ili električni ugalj
■ Sivi i nodularni liv
■ Tvrdi metal
■ Čelici za primjenu
■ Valjani čelici i čelici za kuglaste ležajeve
■ Alatni čelici
■ Drugi stvrdnuti čelici od tvrdoće od ca.
54 HRC
pored možete naći različite materijale koji su
dodijeljeni odgovarajućim brusnim sredstvima.
Pomoću sistema boja odmah ćete prepoznati
brusno sredstvo alata.
■ Superlegure na bazi nikla ili titana
■ Tehnička keramika
■ Zaštitni slojevi od trošenja
(našpricane i navarene legure)
Veličine zrna
Veličine zrna
Oznake granulacije [µm]
ISO 6106 (FEPA standard)
Za poređenje
broj otvora na
situ/inču
Podaci o veličini zrna za dijamantne i CBN
alate odgovaraju prosječnom promjeru zrna
u [µm]. To znači da je, što je navedeni broj u
nazivu zrna veći, granulacija utoliko krupnija.
Krupna granulaija povećava učinak skidanja
materijala i hrapavost površine materijala.
US Mesh Size
Dijamant
CBN
Mikrogranulacija
D 25 / D 30
-
-
D
D
D
D
D
46
54
64
76
91
B
46
54
64
76
91
325/400
270/325
230/270
200/230
170/200
140/170
120/140
100/120
80/100
70/80
vrlo fino
B
B
B
B
Izbor optimalne veličine zrna ovisi od određene
primjene materijal koji se treba obraditi
korištenom pogonu za alate i mnoštvu drugih
aktora. U pravilu važi što je materijal koji se
treba obraditi tvrđi i što je željeni rezultat
površine finiji to je potrebno odabrati sitnije
zrno.
D 107
D 126
D 151
D 181
D 213
D 251
-
B 107
B 126
B 151
B 181
B 213
-
60/70
B 252
60/80
D 301
D 357
D 427
D 502
D 602
D 711
D 852
D 1001
B 301
50/60
B 357
45/50
B 427
40/50
-
-
-
-
-
35/45
30/40
25/30
20/30
vrlo krupno
16/20
Dijamantni i CBN alati
Upoređenje vrsta veziva
Galvansko vezivo
Vezivo od sintetičćke smole i metala
Metalno
osnovno tijelo
Glavna karakteristika galvanski vezanih alata je jednoslojna konfi-
guracija sa dijamantnim odn. CBN zrnom. Konfiguracijom se naziva
fiksiranje zrna brusnog sredstva na metalnom osnovnom tijelu putem nema pora.
elektrohemijski izdvojenog sloja nikla. Sloj nikla otprilike odgovara
Brusna obloga sintetičkom smolom vezanih dijamantnih i CBN alata
sastoji se od brusnog zrna, veziva i punila. Vezivo je gusto stisnuto tj.
5
Vrlo srodna sa vezivom od sintetičke smole je metalno vezivo On se
u odnosu na spoj sintetičkom smolom odlikuje većom silom zrna
konstantnošću profila.
polovini korišćenog promjerazrna.
■ Kraće vrijeme obrade zbog vrste prevlake
Vezivo od umjetne smole:
■ Smanjenje neproduktivnih sporednihvremena, jer nema kondicioni- ■ Svojstva prevlake veziva od smole je moguće optimalno prilagoditi
ranja niti profiliranja zadatku obrade.
■ Smanjivanje troškova alata zbog jednoslojne prevlake i mogućnosti ■ Moguće je lako kondicionirati
ponovnog postavljanja prevlake
■ Individualni profili alata
■ Konstantna geometrija alata zbog jednoslojne prevlake
Vezivo od metala:
■ Velika trajnost profila i otpornostna habanje
Dodatne informacije o prednostima galvanski vezanih alata pronaći
ćete na stranici 13.
Galvanski vezani alati su rješenjaproblema za obradu najrazličitijih
materijala, npr. posebno tvrdih ili abrazivnih materijala. Svojstva
galvanski obloženih alata između ostalog može varirati orijentisano
prema korisnicima zahvaljujući odabiru veličine zrna.
Dijamantni i CBN brusni diskovi vezani sintetičkom smolom često se
koriste za brušenje, tj. oštrenje alata od tvrdog metala odn. HSS-a, ali i
u drugim proizvodnim procesima brušenja.
Metalom vezani alati se koriste za brušenje stakla i industrijske
keramike.
Galvanski vezani dijamantni i CBN alati se mogu koristiti kako za
mokro, tako i za suvo brušenje.
Dijamantni i CBN alati sa sintetičkim i metalnim vezivom se zavisno od
specifikacije koriste pri mokrom, kao i pri suvom brušenju.
Strane 12–38
Strane 39–47
Dijamantni i CBN alati
Preporuke u vezi s reznim brzinama
Preporučeni opsezi brzinerezanja zavise od
konkretne primjene i ne smiju prekoračiti
maksimalno dozvoljenu obodnu brzinu. Uslijed
mnogobrojnih vrstazadataka i područja pri
mjene galvanski povezanih dijamantnih i CBN
alata, kao i velikog utjecaja korištenog pogona
alata ne mogu se navoditi opštevažeće brzine
rezanja. Ovdje preporučeni opsezi brzina
rezanja služe kao orijentacijske vrijednosti.
Generalno važi:
■ Dijamantne alate pri suhom brušenju ne
koristiti sa previše velikom brzinom rezanja u
cilju sprječavanja termičkih oštećenja.
■ CBN alate po mogućnosti ne koristiti ispod
niže navedenih brzina rezanja. Optimalna
brzina rezanja ima neposredan efekat na
ekonomičnosta alata u primjeni.
■ Potrebno je uvijek međusobno prilagoditi
sve parametre unutar procesa brušenja. Ako
se brzina rezanja mijenja, onda se između
ostalog mora prilagoditi pomak, začepljenje
i dovodrashladnog sredstva.
■ Galvanski vezani dijamantni i CBN alati
se mogu u za to predviđeno stacionarno
korištenje koristiti sa obodnom brzinom do
125 m/s.
Brzina rezanja [m/s]
5
10
15
20
25
30
35
40
45
...
80
Galvansko
vezivo
Suho
brušenje
30–80 m/s
za CFK/GFK te sivi i nodularni liv
8–18 m/s
Mokro
brušenje
15–25 m/s
15–25 m/s
Suho
brušenje
Mokro
brušenje
20–40 m/s
Vezivo
od sintetičke
smole
Suho
brušenje
15–20 m/s
Mokro
brušenje
20–30 m/s
Suho
brušenje
18–30 m/s
Mokro
brušenje
25–40 m/s
Metalno
vezivo
Suho
brušenje
10–15 m/s
Mokro
brušenje
15–30 m/s
Mokro
brušenje
25–30 m/s
Dijamantni i CBN alati
Preporučeni opseg broja obrtaja i sigurnosne napomene
U tabeli pronađite preporučeni broj obrtaja na
osnovu promjera i brzine rezanja vašeg alata.
Primjer:
Dijamantni brusni čep
Promjer: 20 mm
Brzina rezanja: 25 m/s
Broj obrtaja zaokružen: 23.900 O/M
Brzina rezanja [m/s]
ø alata
[mm]
8
12
15
18
20
25
30
40
50
80
100
125
Broj obrtaja zaokružen [O/M]
1
2
153.000
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
76.400 115.000 143.000 172.000 191.000
3
50.900
38.200
30.600
25.500
21.800
19.100
17.000
15.300
12.700
10.900
10.200
9.500
8.500
7.600
6.900
6.100
5.100
3.800
3.100
2.000
1.530
1.220
1.020
870
76.400
57.300
45.800
38.200
32.700
28.600
25.500
22.900
19.100
16.400
15.300
14.300
12.700
11.500
10.400
9.200
7.600
5.700
4.600
3.100
2.300
1.830
1.530
1.310
1.150
1.000
920
95.500 115.000 127.000 159.000 191.000
95.500 119.000 143.000
4
71.600
57.300
47.700
40.900
35.800
31.800
28.600
23.900
20.500
19.100
17.900
15.900
14.300
13.000
11.500
9.500
7.200
5.700
3.800
2.900
2.300
1.910
1.640
1.430
1.250
1.150
950
85.900
68.800
57.300
49.100
43.000
38.200
34.400
28.600
24.600
22.900
21.500
19.100
17.200
15.600
13.800
11.500
8.600
6.900
4.600
3.400
2.800
2.300
1.960
1.720
1.490
1.380
1.150
980
5
76.400
63.700
54.600
47.700
42.400
38.200
31.800
27.300
25.500
23.900
21.200
19.100
17.400
15.300
12.700
9.500
7.600
5.100
3.800
3.100
2.500
2.200
1.910
1.660
1.530
1.270
1.090
950
95.500 115.000 153.000
6
79.600
68.200
59.700
53.100
47.700
39.800
34.100
31.800
29.800
26.500
23.900
21.700
19.100
15.900
11.900
9.500
6.400
4.800
3.800
3.200
2.700
2.400
2.100
1.910
1.590
1.360
1.190
1.060
950
95.500 127.000 159.000
81.900 109.000 136.000
7
8
71.600
63.700
57.300
47.700
40.900
38.200
35.800
31.800
28.600
26.000
22.900
19.100
14.300
11.500
7.600
5.700
4.600
3.800
3.300
2.900
2.500
2.300
1.910
1.640
1.430
1.270
1.150
950
95.500 119.000 191.000
84.900 106.000 170.000
9
10
12
14
15
16
18
20
22
25
30
40
50
75
100
125
150
175
200
230
250
300
350
400
450
500
600
76.400
63.700
54.600
50.900
47.700
42.400
38.200
34.700
30.600
25.500
19.100
15.300
10.200
7.600
95.500 153.000 191.000
79.600 127.000 159.000 199.000
68.200 109.000 136.000 171.000
63.700 102.000 127.000 159.000
59.700
53.100
47.700
43.400
38.200
31.800
23.900
19.100
12.700
9.500
7.600
6.400
5.500
4.800
4.200
3.800
3.200
2.700
2.400
2.100
1.910
1.590
95.500 119.000 149.000
84.900 106.000 133.000
76.400
69.400
61.100
50.900
38.200
30.600
20.400
15.300
12.200
10.200
8.700
95.500 119.000
86.800 109.000
5
76.400
63.700
47.700
38.200
25.500
19.100
15.300
12.700
10.900
9.500
95.500
79.600
59.700
47.700
31.800
23.900
19.100
15.900
13.600
11.900
10.400
9.500
6.100
5.100
4.400
760
3.800
7.600
660
3.300
6.600
8.300
610
3.100
6.100
7.600
510
760
2.500
5.100
6.400
8.000
440
650
820
2.200
4.400
5.500
6.800
380
570
720
860
1.910
3.800
4.800
6.000
340
510
640
760
850
1.700
3.400
4.200
5.300
310
460
570
690
760
1.530
3.100
3.800
4.800
250
380
480
570
640
800
1.270
2.500
3.200
4.000
Sigurnosne upute:
Korisnik kod brušenja snosi odgovornost putem namjenske upotrebe pogona alata i pravilnog
rukovanja i primjene brusnihalata.
= Koristiti zaštitu za oči!
= Koristiti zaštitu od buke!
= Koristiti rukavice!
= Poštujte sigurnosne napomene!
Nosite masku za zaštitu od
=
prašine!
